Saturday 1 October 2011

ZOMI NUMEI TE LEH LAI.

 

Pasian Thu Leh Zolai.

Pasian thu leh Zolai ongton khawm in J.H.Cope te nupa tungtawnin 1910 kumin Zolai a nei ki suak hi.Zomi ten Zolai ih neih zawh kum 50lom ( 1910-1960 ) sungin ih lai theih leh ih lai neih bulpi pen Laisiangtho leh Tedim Labu hi-a a nungah ZBC labu pibek a hihi. A hangpen leitung pilna a sinzo kitamnailo in tua sungpan in zongh Zomi numei te ki hel zonailo lai a hihman a hihi. A hi zongin Topa hehpihna tawh a nihna kum 50lom ( 1960-2010 ) ciangin pen leitung pilna a sin ih Zomi pasalte hongtam semsem mah bangin Zomi numei te zongh pasal te mah tawh kibangin sangkah hongtam toto in ih minam buppi in lai inh hong khangto sak aa, mi dangte tawh hongki kimto saksuak hi.

Zolai ih neih ih theih ma-in Zomi numei te dinmun enkik pakleng -lokho, singpua, annsu, annhuan, tuitawi, nausuak, naukem, vok an zong, vok an pia, teek te vaknang buukteep, lokuan kawmin khau khuuk kawm, vaiciah kawm in singpua khauphan kawmlaai, inntun teh singpaii khinphet pasal te dawnding zubel luup, man khinphet zingann ding su, tua zawh teh tawm khat khut le khe sil-in annne zasan meh cih tha dah cii zongh meh ngamlo, niksing mah tawh tulcil sa-in annne tutphah ah tu kha lo, ann a kikhamciang kuang le keu tengsoup, a zingsang ading vaimim a mindong uii-in a min dong ngak, khau kheek a hih kei leh khau phan, vaimim tol in lum, zingsang phalvak tuungin tho-in sing vazingpuak, ongtun teh nitak anding vaimim thunkhat su,tua khit teh sun ann ding ann umthun zing annne kuang nawhsil a manteh TU leh HEI,SENG mann in lokuan cihbang teng a hih manun manngei mahmah lo uh hi. Nipi ni tawl omding ci-in taiteh bungkhat bungnih bang su-in sunkam teh huan va khopak in a manteh singkang pua ci-in cihtawm pakding singkeu vapua lai-uh a hih manin vaipuak a zahnih bangin a nei a citak a lungduai Zomi numei te ahi uh hi.

Pasian hehpihna tawh Khamtung gamah Pasian thu ongtungin laisin theihna ding hun a om ciang leuleu in Zomi pasal te bek sang kikah sak aa numei te a hih leh numei leltak sangkah kulkei pasal nei dinguh hi lel bangmah in mangkei un teh ki cih san hi. Sangkah kha lo-in tua zawh hunkhat ciangin numei pawlkhat sangkah in numei khuavall pasal bangin om kicih sanin numei te adingin pen pasal neih TA neih leh innna louna semding te bek hi ci-in ki ngaihsun kha ngei hi.

Tua bangin a ki zahpih kawmkawm mah in Zomi numei ten onghan ciamin khua lampan na ngawnin ann guai pua in sangpi te ah ongkah uh hunkhat ongtungin mid-wife;nurse leh sangsia kumpi nasem cihte ong omta hi. Hi bangthu hoih te nu leh pa te inh a muh uh ciangin a tanu te uh sang ongna kah sak mahmah uh aa mun tuamtuam ah nasem in ongki om banah Zomi numei te zongh Laisiangtho sangkah kitam to pah in Pasian nasem zongh hong tam hi. Tua a hih manin Lai inh ih Zomi numei te onglamn to aa, Ih Zogam ah hi ta leh Kawlgam Vaaigam leitung muntuamtuam dongah suan leh muanpi in ongom thei ta uh hi.

Tua a hih manin mailam hun ah Ei Zomi numei te inh 100 ah 100 inh lai ih theih ding kisam aa Zolai Zopau theih na inh leitung midang te ongki kimsak na khat zongh na hisim gige hi. Zomi numei te inh lai ong thei uh hen la Zopau zolao ongthei le-uh a innkuan sungah kijang dinga tua pan in zongh Zomi te khantohna lianpi ongpiang ding na-na hihi.

Tu mahmah in enpak le hangh Zomi numei laklawh pawlkhat Kawlpau thei sunsun te ciang'a mau leh a mau kiteisak hikisa uh in Zomi pasal te Zomi innkuansung don-in en nuampha nawnlo vial uh in namdang te khutnuai tungin sila bangin a tung kitam mahmah ta hi, A hang inh ei sangin midangte inh lai mu/thei masa zaw uh in En lai tawmmu in tawm ih theih ciangin ki khua daak thei pan aa ih lai theih tawmlua a hih man hi-in mi dang te van leh lei bangin ih ngaih sut khak man hi-in ei lungsim puaktakpi na ngawn hangtak in semngam lo in midang te muang in a belkha kihi ta zen hi.

Tua a hih manin mai lam hun ah Ih Zomi numei te inh lai ong theih ding uh thupi mahmah aa a neu a lian inh ih hanciam pih ding a hihi.

Zomi a kua makhempeuh ih biak Topa Pasian inh a thupha ongbuak sukta hen...

No comments:

Post a Comment